Kerstgedachten

Het korten van de dagen doet iets met de mensheid. Opeens krijgen we behoefte aan bij elkaar zitten, terugkijken naar de afgelopen maanden en vooruitkijken naar de komende tijd. Het keren van het seizoen en het lengen van het daglicht heeft sinds eeuwen een belangrijke plek in het spirituele gedachtegoed van west Europese mens. Dusdanig, dat wij dat gedachtegoed verspreid en opgedrongen hebben aan mensen die op plaatsen wonen waar het verschil tussen zomer en winter nauwelijks opvalt in licht en temperatuur.
Mensen die mij niet kennen, denken nu dat ik een hekel heb aan kerst. Mensen die mij wel kennen, weten dat dat niet het geval is. Ik hou erg van kerst, vooral omdat ik van de winter houd en met kerst kan ik dat uitbundig laten weten.

Wat is je favoriete kerstliedje? Is dan ook een standaard vraag als ik iemand wil leren kennen. Het levert soms verrassende antwoorden op.
Oudere kerstliedjes gaan bijna allemaal over de geboorte van ‘het kindeke’. Mijn all time favoriet in die categorie is komt verwondert u hier mensen een oud oorspronkelijk Vlaams lied. Ik houd van de kronkelende melodie, het beeld van een baby die alles kan hebben en ervoor kiest geboren te worden in ‘Een huisken zonder slot’

De meeste modernere kerstliedjes gaan over gezellig, samen, thuis, sneeuw, liefde, familie, vrienden en meer van zulks, het glazuur zou van je tanden springen bij de hoeveelheden zoetigheid.

Er is ook een categorie kerstliedjes die eigenlijk protestliederen zijn, die de kerstgedachte aangrijpen om ons mensheid duidelijk te maken dat het niet goed gaat met die vrede op aarde, dat het oneerlijk verdeeld is en dat we er kort gezegd een zooitje van maken met zijn allen.  Dat is natuurlijk iets van alle tijden, er worden altijd mensen met een gouden lepel in de mond geboren terwijl anderen, ook met kerst, ergens in een kartonnen doos onder de brug slapen.

Er zijn songs die ingaan op de ongelijke verdeling (van kerstcadeaus) the Kinks maakten Father Christmas, Jim Reeves zong senor Santa Claus met de wrange zin; ‘you came to see the kids across the street and then you went.’

In 1863 zat Henry Longfellow, weduwnaar en vader van zes, naast het bed van zijn oudste zoon, die zwaargewond was geraakt tijdens de Amerikaanse burgeroorlog, toen hij de klokken van Cambridge hoorde luiden om kerst aan te kondigen. Kerst, een feest van vrede op aarde en in de mensen een welbehagen, terwijl door het land buren en broers in oorlog tegenover elkaar stonden en elkaar afslachtten. Hij ving zijn gevoelens in een gedicht; I heard the bells on Christmas day. Later op muziek gezet en door vele artiesten in hun repertoire opgenomen.

John Lennon en Yoko Ono stonden natuurlijk bekend om hun strijd voor vrede en gelijkheid. Hun nummer happy xmas ((1972)  heeft als subtitel War is over, een hoopvolle gedachte, die helaas ook in 2022 nog niet waarheid is geworden.  

Wat ook kan is dat je een protestsong schrijft over de waanzin van de oorlog en dan later bedenkt dat je er met een extra zinnetje en wat sleebellen ook een kerstliedje van kunt maken. Dat maakt een nummer niet minder sterk, als kerst en protestsong.  Jona Lewie  deed het en leeft er sinds 1980 van. En goed kerstnummer is een jaarlijks terugkerende bron van inkomsten, tenslotte.  

En dan kan het ook nog andersom; een honderd jaar oude kerst melodie, ge- en misbruikt door diverse artiesten, wordt door omstandigheden een protestlied.
Zou het ooit niet meer nodig zijn?

Advertentie