Je suis Piet

Het is moeilijk uitleggen aan mensen die het gevoel niet kennen, mensen die in hun leven weinig of geen discriminatie kennen. Ze kunnen zich daarom gelukkig prijzen, al zullen ze dat niet direct doen, omdat het moeilijk is je gelukkig te prijzen met iets waarvan je je niet bewust bent. Zoiets als een kind dat niet wil eten en blij moet zijn omdat kindjes in Afrika geen eten krijgen.
Ik weet niet wanneer het precies begon. Of het ooit ‘begon’.Is er een moment in je leven dat je opeens weet dat je jongen of meisje bent, een soort overgang van geslachtsloos naar een wezen met een bepaalde sekse? Als dat moment er is, dan is dat waarschijnlijk het moment dat het begon. Nooit maakte ik me er druk over wat ik was, of ik iets was. Ik ben gewoon. Ik klim in bomen en scheur mijn kleren, vecht met andere jongens en win van ze. Verlies ook wel eens, natuurlijk. Samen met mijn vriend bouw ik hutten bij de sloot en kom druipnat thuis met stinkende prut in mijn schoenen. Ik sluip bij de buren de tuin in om bessen en aardbeien te pikken en ren door het weiland om uit handen van de buurman te blijven. Ik ga snel de SRV wagen in als de melkboer bij iemand naar binnen is en pik een pakje sigaretten wat we stiekem in de bosjes achter school oproken om daarna duizelig en misselijk naar huis te gaan. Gewoon alle dingen die gewone jongens doen.
Alleen ben ik geen jongen.

Inmiddels weet ik wie ik wel ben en kan ik het verschil tussen mijzelf en hoe anderen mij zien aardig relativeren en laten gaan. Toch kom ik regelmatig dingen tegen waar ik daarmee geconfronteerd word, en mij soms aan stoor. Zo vind ik het heel vervelend als ik op een website  een boek, een cd, een opblaasbare paarse krokodil, concertticket of drumstokken wil bestellen, moet aanvinken of ik ‘M’(eisje) of ‘V’(entje) ben. Waarom? Wat gaat dat een willekeurige webwinkel aan? Natuurlijk kan ik aanvinken hoe ik me op die dag voel, en dat doe ik dan ook.  Iets gewoons als naar de wc gaan kan ook een crime zijn. Toen vrouwen ergens halverwege de twintigste eeuw buitenshuis gingen werken, moest wel op enige manier duidelijk gemaakt dat de dames toch apart waren en behandeld moesten worden. Het was moeilijk voor mensen om te zien dat vrouwen net zo goed  en soms beter dan welke man konden sjouwen, lassen, timmeren, machines bedienen en metaal bewerken. Gelukkig was daar het duidelijke, zij het kleine fysieke verschil tussen mannen en vrouwen, wat bij de meeste werkzaamheden weliswaar geen rol speelt, maar wel bij andere dagelijkse handelingen. Toen bij verschillende bedrijven riolering werd aangelegd en de plee werd vervangen door een watercloset, kwam iemand op het heldere idee dat dames echt een aparte wc nodig hadden. Ze konden immers niet geconfronteerd worden met de wc gewoontes van de mannen? En stel je voor een man een dame op de wc zou tegenkomen! Hoe dat tot voor kort ging werd voor het gemak even vergeten, en er kwamen verschillende wc’s voor dames en heren.
In veel gebouwen zijn er twee wc’s,  identiek behalve het bordje op de deur. En ja, natuurlijk, ook hier kan ik kiezen welke ik op een dag wil gebruiken om mijn afvalstoffen te lozen. En dat doe ik dan ook. Toch voelt dat vaak als een spannende stap, je weet immers niet wie je tegen komt onderweg. Laat staan, dat er iemand binnenkomt terwijl ik sta te plassen!
Gelukkig zijn er ook steeds meer gebouwen waar op de deur simpelweg ‘wc’ staat.  Deze zomer was ik een week in Stockholm. In het hotel waar wij verbleven was elke wc ‘all gender restroom’ en in de kelder van het koninklijk paleis waren er daar twee van, met daarnaast een deur waar ‘urinoar’ op stond. Dat zou logischer zijn; hier staan en hier zitten. Zodat zitters geen last hebben van de spetters van de staanders, en de staanders zonder knoeien en met minder waterverspilling hun overtollig vocht kunnen lossen.
Dit is dus een betoog voor het algemeen invoeren van de simpele aanduiding ‘WC’ op de deur waarachter deze zich bevind. Toegankelijk voor iedereen die zijn behoefte wil doen. Het is ook een uit de kast komen; ja ik ben dat. Ik ben geen man, dat word ik ook niet, een vrouw ben ik echter ook niet. En het is best spannend om dat zo op te schrijven.
Ik zie en hoor momenteel echter dagelijks mensen die opkomen voor wat zij voelen wat niet in orde is in onze wereld, en dat inspireert.
Aan mij kun je niet in een oogopslag zien wie ik ben, wat ik ben. Ik kan redelijk onopvallend discriminatie en homofobie uit de weg gaan. Dat anderen mij zien als een vrouw, maakt mij echter een eenvoudig doelwit van milde discriminatie. Ik kan bijna doen wat ik wil, al wordt er soms vreemd naar me gekeken. Mij helpen sjouwen of inparkeren zal iemand die mij kent niet snel aanbieden, en sowieso altijd maar een keer. 😉  Mij in mijn jas helpen gebeurde een tijdje wel eens,  meestal ben ik degene die een jas ophoudt.
Iemand die een hoofddoek afdoet om die vrijheid te bereiken, is in feite al gediscrimineerd; niemand mag mijns inziens bepalen welke kleding een ander wel of niet gaat dragen.
Iemand die een mooie koffiebruine of ebbenzwarte huid heeft, kan minder gemakkelijk opgaan in de overwegend witte massa in ons land. En al is dat tegenwoordig misschien minder, in veel films en series is degene met een donkere huid de bediende of de misdadiger. En hoe leuk we hem ook vinden;  zwarte Piet is een knecht. En natuurlijk runnen de Pieten eigenlijk het kadootjes imperium, is hun werk speels en leuk; Pieten vallen boven en onder elke wet, ze mogen de bus aanhouden om pepernoten uit te delen, ze komen overal binnen, klimmen op het dak, strooien pepernoten en maken mensen aan het lachen.  En natuurlijk kunnen ook oudere gebaarde mannen zich soms ongemakkelijk voelen als kinderen denken dat zij Sinterklaas zijn, de dommige oude man die met een boot kadootjes komt brengen. Toch is de hiërarchie duidelijk en zolang er mensen zijn die zich gekwetst voelen bij die taakverdeling, is het nodig steeds in gesprek te blijven en open te staan voor verbeteringen die de wereld voor iedereen een fijnere plek maken:
Afschaffing van gender registratie bij de overheid, ‘All gender bathrooms’ in alle openbare gelegenheden, overal de mogelijkheid om geen geslacht in te vullen of een derde optie, (m/v/anders).  En Pieten (m/v/a) in verschillende kleuren, homo Pieten, Pieten met hoofddoek,  …   Piet als iedereen, want we zijn allemaal graag Piet!